Zein izan da zuen ibilbidea arbitroak izan arte? Aurretik eskubaloian jokatzen zenuten?
Txiki-txikitan hasi ginen eskubaloian jokatzen Errotabarri taldean, eta 16 urte genituenean hasi ginen Ermuko klubeko partida batzuetan epaile-lanak egiten, eta horrela diru pixka bat irabazten genuen. Pixkanaka-pixkanaka gero eta gehiago gustatu zitzaigun eta konturatu ginen gero eta gehiago gozatzen genuela. Momentu batean aukeratu behar izan genuen jokatzen jarraitu ala arbitratzen aritu, eta gaur egun, bizitzeko modu gisa dugu.
Elkarrekin egin duzue bide hori, edo bidean elkartu zarete?
Txikitatik elkarrekin jolastu dugu eta elkarrekin hasi ginen arbitratzen ere. Hasieran, lurralde mailako arbitrajean aritzen ginenean, batzuetan bakarrik edo beste pertsona batzuekin batera aritu behar izaten ginen; baina askoz gehiago gozatzen dugu elkarrekin aritzen garenean.
Zein formakuntza behar da arbitro izan ahal izateko?
Ikastaroak egiten joan behar zara kategoriaz igotzeko. Gainera, maila nazionalera igotzen zarenean, eta maila nazionalaren barruan maila handiago batera igotzen zarenean, azterketa fisikoak eta teorikoak gainditu behar dituzu.
Arauak ikasteaz gain, beraz, prestakuntza fisikoa ere garrantzitsua da. Zer nolako lana egiten duzue gimnasioan?
Ezinbestekoa da fisikoki ondo prestatuta egotea, partidetan %100a eman ahal izateko. Urtero bi proba fisiko gainditu behar ditugu arbitratu ahal izateko. Gu biok astean gutxienez lau egunetan joaten gara gimnasiora, eta indar zein ariketa kardiobaskularrak egiten ditugu partidetan onena emateko eta azken minutura arte fresko egoteko. Finean, erabaki onenak hartzeko.
Gogoratzen duzue arbitratu zenuten lehen partidua?
Hasi ginenean beste arbitro batzuekin joaten ginen beti. Izan ere, hasieran zailagoa da, ez dituzulako arauak ondo ezagutzen eta ez duzulako konfiantza zure buruarengan. Esperientziarekin, gero eta gehiago ikasten duzu, eta konfiantza gehiago hartzen joaten zara.
Gaur egun zein kategoriatan jarduten duzue?
Espainia mailako emakumeen kategoriarik altuena arbitratzen dugu, eta mutilen bosgarren kategoria. Emakumeak zein gizonak arbitratzen ditugu. Gainera, promesa gazteen proiektu batean gaude, nazioarteko arbitroak izateko, eta nazioarteko mailako txapelketa batzuetara joan gara.
Esperientzia onak izan dira?
Bost txapelketa ezberdinetara joan gara uda desberdinetan, ekainean eta uztailean izaten baita. Lehenengo urtean Pragan izan ginen, hurrengoan Eslovakian, beste bat Suedian eta azkena Hungarian. Bestalde, Grezian eta Montenegron egin ziren Mediterraneoko jokoetan ere egon gara bi urtez. Lehiaketa hauek prestatzeko lau aldiz egon gara Sierra Nevadako Errendimendu Handiko Zentroan, Espainiako gazteen selekzioarekin. Lehen egunetan formakuntzak izaten ditugu, hitzaldiak ematen dizkigute eta azterketa fisiko zein teorikoak egiten ditugu; ondoren, gure federaziora bidaltzen dituzte emaitzak. Hala, arbitroen kontrol handia eramaten da. Esperientzia horiek guztiak oso aberasgarriak dira, bai kirol mailan, bai maila pertsonalean, jende asko eta eskubaloia ikusteko modu desberdin asko ezagutzen dituzu-eta.
Txapelketa horietan exijentzia maila altuagoa da?
Oso ezberdina da. Guk senior mailako partidak arbitratzen ditugu ia beti, baina nazioarteko txapelketetan (Europako unibertsitateen arteko bat izan ezik), gazteen selekzioak arbitratzen ditugu. Beraz, maila oso ona da, baina beste trebetasun batzuk behar dira, asteburuero seniorrekin erabiltzen ditugunak.
Gaur egun, elkarrekin egoten zarete kantxan edo partida ezberdinetan aritzen zarete?
Espainia mailan arbitratzen ditugun partida guztietan elkarrekin gaude, eta partidak elkarrekin prestatzen eta lantzen ditugu. Baina, lurralde mailan, askotan, bakarrik edo ikaskide gazteagoekin arbitratzen dugu, haien prestakuntzan laguntzeko.
Elkar ezagutzeak errazten ditu epaile lanak, edo ez dauka garrantzirik?
Arbitrajea nola ikusten duzun arabera. Guk txikitatik ezagutzen dugu elkar eta oso lagun onak gara. Uste dugu horrek beti laguntzen duela: pertsona bat zure alboan izatea gauza onak ospatzeko garrantzitsua da, baina une txarrak elkarrekin gainditzeko gai izatea ere ezinbestekoa dela uste dugu. Guk badakigu zer gertatzen zaigun aurpegira begiratze hutsarekin. Eta elkarrekin lan asko egiten dugu, dagoeneko familiakoak gara.
Erabaki polemikoetan urduri jartzen zarete?
Egia esan, partidetan ez dugu urduritasunik sumatzen. Erabakiak hartzea kirol-epaile gisa egiten den lanaren zatia da, eta partida parekatu edo erabakigarriren batean erabaki polemikoak hartzea tokatzen bada, normalean oso kontzentratuta egoten gara jokoan. Ez dago urduritasunerako astirik.
Partida bukatutakoan komentatzen duzue egindako lana, akatsak, zalantzak…?
Bai, saiatzen gara partida bukatutakoan egiten. Dena den, normalean, huts egiten duzunean, unean bertan izaten zara kontziente, eta zaila izaten da errorea kudeatzea partida martxan dagoela.
Zein da lan horretan onena eta txarrena?
Onena, ezagutzen dituzun balioak eta jendea; okerrena, aldiz, gauza batzuei uko egin behar diezula (familiako ekitaldiak, lagunak nahi beste ez ikustea...).
Nolakoa da gaur egun emakumearen presentzia eskubaloiaren arbitrajean?
Duela urte batzuk baino hobea. Maila nazionalean dezente gara, eta gero eta presentzia handiagoa dugu. ASOBAL Ligan emakumez osatutako bikote bat dago, eta bikote misto bat. Zilarrean ere lauzpabost bikote gara. Federazioak gure aldeko apustua egiten du eta une honetan baldintza berdinak ditugu.
Zein da zuen ametsa esparru honetan?
Argi dago Joko Olinpiko batzuetara joatea izugarria izango litzatekeela, baina oso zaila da.